काठमाडौं । निर्जीवन बीमा व्यवसायमा झिनो सुधार देखिएको छ । नेपाल बीमा प्राधिकरणको तथ्यांक अनुसार गत वर्षको जेठको तुलनामा चालु आवको सोही अवधिमा बीमा शुल्क संकलन १.०३ प्रतिशतले बढेको हो ।
प्राधिकरणका अनुसार चालु वर्षको ११ महिना (साउन–जेठसम्म) १४ निर्जीवन र ३ निर्जीवन लघु बीमा गरी १७ कम्पनीले कुल ३६ अर्ब ५६ करोड ९१ लाख रुपैयाँ बीमाशुल्क संकलन गरेका छन् । यो गत वर्षको सोही अवधिको तुलनामा साढे ३७ करोड रुपैयाँ धेरै हो । गत वर्ष जेठसम्म निर्जीवन बीमा कम्पनीले कुल ३६ अर्ब १९ करोड ३२ लाख रुपैयाँ बीमा शुल्क संकलन गरेका थिए ।
जेठसम्म १४ निर्जीवन बीमा कम्पनीले कुल ३६ अर्ब ३२ अर्ब ९९ लाख रुपैयाँ र ३ निर्जीवन लघुबीमा कम्पनीले २३ करोड ९१ लाख रुपैयाँ प्रिमियम संकलन गरेका छन् । जेठ महिनामा मात्रै निर्जीवन बीमा कम्पनीहरूले ३ अर्ब ५० करोड ३ लाख रुपैयाँ प्रिमियम संकलन गरेका छन् । यस महिना कम्पनीहरूले २ लाख ३४ हजार ३४४ वटा बीमालेख जारी गरेका छन् ।
पछिल्लो समय अर्थतन्त्रमा क्रमशः सुधार देखिन थालेसँगै निर्जीवन बीमा व्यवसायमा पनि सुधार आएको हो । चालु आवको माघसम्म घट्दो क्रममा रहेको निर्जीवन बीमा व्यवसायमा फागुनदेखि झिनो सुधार देखिन थालेको हो ।
सरकार र नेपाल राष्ट्र बैंकको प्रयास र नीतिगत लचकताका कारण पछिल्ला महिनाहरूमा अर्थतन्त्र चलायमान हुँदै गएको छ । जसको सकारात्मक प्रभाव बीमा व्यवसायमा पनि देखिएको हो ।
अर्थतन्त्रमा आएको संकुचनका कारण चालु वर्षको सुरूदेखि नै निर्जीवन बीमा व्यवसायमा धक्का लागेको थियो । मुख्यगरी निर्जीवन बीमा व्यवसायको एकतिहाई हिस्सा ओगट्ने सवारीसाधनको बिक्रीमा भारी गिरावट आउँदा व्यवसायमा ठूलो असर परेको हो । त्यस्तै, पूर्वाधार निर्माण सुस्त हुँदा पनि असर परेको देखिन्छ ।
शिखरलाई पछ्याउँदै सलिको
निर्जीवन बीमा व्यवसायमा शिखर इन्स्यारेन्सले आफ्नो वर्चश्व कायमै राखेको छ । गत वर्ष साविकका १० बीमा कम्पनी मर्ज भई ५ ठूला कम्पनी बनेका थिए । तीमध्ये ३ वटाको चुक्ता पूँजी शिखरकोभन्दा धेरै छ । तर, मर्जरबाट सिनर्जी प्राप्त गर्न नसक्दा ती कम्पनीले व्यवसायमा शिखरलाई उछिन्न सकेको देखिँदैन ।
मर्जपछि बनेका कम्पनीहरू व्यवसायमा शिखरभन्दा निकै पछि देखिन्छन् । जेठ मसान्तसम्म शिखरले ४ अर्ब ८९ करोड रुपैयाँ प्रिमियम संकलन गरेको छ । यो शिखरलाई पछ्याइरहेको सगरमाथा लुम्बिनीकोभन्दा ५० करोड रुपैयाँ धेरै हो ।
गत वर्षको सोही अवधिको तुलनामा चाल आवमा शिखरको व्यवसाय १३ करोड रुपैयाँले बढेको छ । गत वर्ष जेठसम्म शिखरले ४ अर्ब ७६ करोड रुपैयाँ बीमा शुल्क संकलन गरेको थियो । यस वर्ष जेठसम्म शिखरले कुल २ लाख ८५ हजार ७३२ वटा बीमालेख जारी गरेको छ ।
समीक्षा अवधिमा शिखरको व्यवसाय अन्य तीन कम्पनीको कुल व्यवसायभन्दा धेरै हो । जेठसम्म नेशनल, नेपाल र राष्ट्रिय बीमा कम्पनीले जम्मा ३ अर्ब ९५ करोड रुपैयाँ बीमा शुल्क संकलन गरेका छन् ।
साविकको सगरमाथा र लुम्बिनी इन्स्योरेन्स मर्ज भई बनेको सगरमाथा लुम्बिनी (सलिको)ले शिखरलाई पछ्याएको छ । तर, उछिन्न सकेको छैन । यस अवधिमा सलिकोले ४ अर्ब २९ करोड रुपैयाँ बीमाशुल्क संकलन गरेको छ ।
यस्तै, साविकको सिद्धार्थ र प्रिमियर मर्ज भई बनेको सिद्धार्थ प्रिमियर पनि व्यवसायमा शिखरभन्दा निकै पछि छ । जेठसम्म सिद्धार्थ प्रिमयरले ३ अर्ब ६६ करोड रुपैयाँ बीमा शुल्क संकलन गरेको छ । यो शिखरकोभन्दा १ अर्ब २३ करोड रुपैयाँ कम हो ।
त्यस्तै, मर्ज भई बनेका आइजीआई प्रुडेन्सियल, हिमालयन एभरेष्ट र सानिमा जीआइसी व्यवसायमा शिखरको छेउछाउ समेत पुग्न सकेका छैनन् । जेठसम्म आइजीआई प्रुडेन्सियलले ३ अर्ब २१ करोड, हिमालयन एभरेष्टले ३ अर्ब २३ करोड बीमाशुल्क संकलन गरेका छन् । सानिमा जीआइसीले शिखरको तुलनामा आधाभन्दा कम प्रिमियम संकलन गरेको छ । जेठसम्म यसले २ अर्ब २१ करोड रुपैयाँ बीमा शुल्क आर्जन गरेको छ ।
मर्जरबाट पूँजीको आकार बढाए पनि सिनर्जी प्राप्त गर्न नसक्दा अन्य कम्पनीहरूले शिखरलाई टक्कर दिन नसकेका हुन् ।
जेठसम्म नेकोले २ अर्ब ८८ करोड, युनाइटेड अजोड २ अर्ब ३८ करोड, एनएलजी, २ अर्ब २६ करोड, ओरेन्टल १ अर्ब ७५ करोड, प्रभु १ अर्ब ५६ करोड, राष्ट्रिय बीमा कम्पनी १ अर्ब ५३ करोड, नेपालले १ अर्ब ४० करोड बीमा शुल्क संकलन गरेको छ । समीक्षा अवधिमा नेशनल इन्स्योरेन्सले सबैभन्दा कम १ अर्ब १ करोड रुपैयाँ मात्रै बीमा शुल्क संकलन गरेको छ ।
लघुबीमाको हिस्सा १ प्रतिशतभन्दा कम
निर्जीवन बीमा व्यवसायमा लघुबीमा कम्पनीहरूको हिस्सा नगन्य देखिएको छ । गतवर्षदेखि संचालनमा आएका ३ लघुबीमा कम्पनीले ११ महिनामा जम्मा २३ करोड ९१ लाख रुपैयाँ बीमा शुल्क संकलन गरेका छन् । यो कुल निर्जीवन बीमा व्यवसायको ०.६५ प्रतिशत मात्रै हो ।
नयाँ योजना ल्याउन नसक्दा लघुबीमाले अपेक्षित रुपमा व्यवसाय बढाउन नसकेको देखिएको छ । जेठसम्म नेपाल माइक्रो इन्स्योरेन्सले ८ करोड ८३ लाख, प्रोटेक्टिभ माइक्रो इन्स्योरेन्सले ७ करोड ४९ लाख, स्टार माइक्रो इन्स्योरेन्सले ५ करोड ३७ लाख र ट्रष्ट माइक्रो इन्स्योरेन्सले २ करोड २० लाख रुपैयाँ बीमा शुल्क संकलन गरेका छन् ।
