नेपालमा शंकास्पद कारोबार २४% बढ्यो, वाणिज्य बैंकबाट परे सबैभन्दा धेरै उजुरी

काठमाडौं । नेपालमा सम्पत्ति शुद्धीकरण लगायत वित्तीय अपराधसँग सम्बन्धित गतिविधि उल्लेख्य मात्रामा बढेको पाइएको छ ।

‘फाइनान्सियल इन्टेलिजेन्स युनिट-एफआईयू नेपाल’ ले सार्वजनिक गरेको आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को वार्षिक प्रतिवेदनले अघिल्लो वर्षको तुलनामा गत वर्ष नेपालमा शंकास्पद कारोबारको उजुरी करिब २४ प्रतिशतले बढेको देखाएको हो ।

प्रतिवेदन अनुसार आर्थिक वर्ष २०७९/८० मा ५ हजार ३३५ वटा शंकास्पद कारोबार (सस्पिसियस ट्रान्जेक्सन रिपोर्टिङ/एसटीआर र सस्पिसियस एक्टिभिटी रिपोर्टिङ-एसएआर) का उजुरी परेकोमा गत आव २०८०/८१ मा बढेर ७ हजार ३३८ पुगेको छ ।

गत वर्ष वाणिज्य बैंकबाट सबैभन्दा धेरै ८४.२३, विकास बैंकबाट ७, वित्त कम्पनीबाट ३, भुक्तानी प्रणाली सञ्चालक लगायतबाट २.४५ र रेमिट्यान्स कम्पनीबाट २.४६ प्रतिशत उजुरी परेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।

गत आवमा कुल २३ अर्ब २६ करोड २२ लाख रुपैयाँ बराबरको शंकास्पद कारोबार भएको उजुरी परेको हो । गत आर्थिक वर्षमा प्राप्त उजुरीमध्ये सम्पत्ति शुद्धीकरण सम्बन्धी उजुरी ३ हजार ४१७, कर छलीलगायत अपराधसँग सम्बन्धित २ हजार ४९८, मुद्रा बैंकिङ तथा वित्तसम्बन्धी २ हजार १७, ठगीसँग सम्बन्धी ९२७, फार्म तथा साझेदार व्यवसायसँग सम्बन्धी ६८१, क्यासिनो तथा जुवासम्बन्धी ४२८ र बाँकी अन्य क्षेत्र विभिन्न क्षेत्रसँग सम्बद्ध उजुरी रहेको प्रतिवेदनले जनाएको छ ।

मुलुकका सबै क्षेत्रमा सुशासनको समस्या रहेकाले आर्थिक गतिविधि बढेसँगै वित्तीय अपराध सम्बन्धी उजुरी पनि बढेको हो । सम्पत्ति शुद्धीकरण निवारण तथा आतङ्ककारी कार्यमा वित्तीय लगानी निवारणसम्बन्धी सम्पत्ति शुद्धीकरण (मनी लाउण्डरिङ) निवारण ऐन, २०६४ बमोजिम गर्नुपर्ने रिपोर्टिङका लागि एकाइको गोएएमएल प्रणालीमा आबद्ध गरिएको छ ।

सो प्रणालीमा प्राप्त भएका अधिकांश शङकास्पद कारोबार एवं गतिविधि प्रतिवेदन, कर छलीसम्बन्धी, मौद्रिक एवं बैंकिङ, विदेशी विनिमय, बिमा, सहकारीसम्बन्धी, ठगीसम्बन्धी चिठ्ठा जुवा, सट्टेबाजीलगायत सम्बद्ध कसुरसँग सम्बन्धित रहेको पाइएको छ ।

प्राप्त शंकास्पद कारोबार तथा गतिविधि प्रतिवेदनमध्ये गत वर्षभन्दा ३४ प्रतिशतले वृद्धि भई आव २०८०/८१ मा जम्मा विश्लेषण भएको संख्या १ हजार ६३२ पुगेकामा सोमध्ये ८८९ वटा प्रतिवेदन थप अनुसन्धानका लागि कानुन कार्यान्वयन गर्ने निकायमा कारबाहीका लागि प्रवाह गरिएको छ । सोमध्ये ७४६ वटा प्रतिवेदन एकाइले भविष्यमा थप जानकारी प्राप्त भएमा पुनःविश्लेषण गर्ने गरी अभिलेखीकरण गरेको छ ।

सन् २०२३ मा नेपालको तेस्रो चरणको पारस्परिक मूल्याङ्कन सम्पन्न भई एक वर्षको अवलोकन अवधिमा नेपालले विविध सुधार गरेको छ । हाल नेपाललाई वित्तीय कारबाही कार्यदल (एफएटीएफ) ले थप अनुगमनको सूचीमा राखेपछि नेपालले सोबाट बाहिरिन तथा समयबद्ध कार्ययोजना कार्यान्वयन प्रयास गरिरहेको छ ।

सम्पत्ति शुद्धीकरण तथा वित्तीय अपराधमा नेपालमा प्रयोग भइरहेका सम्पत्ति शुद्धीकरण तथा आतङ्ककारी कार्यमा वित्तीय लगानीसम्बन्धी कसुरको प्रकारका बारेमा उल्लेख छ । यसैगरी कसुर गर्ने प्रविधि, पद्धति तथा प्रवृत्तिहरु जस्तै हुण्डी, साइबर ठगी, अनलाइन अवैध खेल, अभौतिक सम्पत्ति, कर छली, भ्रष्टाचार, आयात तथा निर्यातको माध्यमबाट हुने सम्पत्ति शुद्धीकरणलगायतका विषय समावेश छ ।

सम्पत्ति शुद्धीकरण (मनी लाउण्डरिङ) निवारण ऐन, २०६४ बमोजिम गर्नुपर्ने सूचक संस्थाले एकाइमा पेस गरेको सीमा कारोबारको संख्या आव २०७९/८० मा १६ लाख ९८ हजार ३९८ रहेकामा आव २०८०/८१ मा १६ लाख ९७ हजार ७१२ छ ।

अनुसन्धानकारी निकाय १६३९ पुगे

सम्पत्ति शुद्धीकरण निवारण तथा आतङ्ककारी कार्यमा वित्तीय लगानी निवारणसम्बन्धी रिपोर्टिङका लागि एकाइका रुपमा स्थापित अनुसन्धनात्मक प्रणाली (गोएएमएल) मा आबद्ध अनुसन्धानकारी निकाय र नियामक निकायको संख्या १ हजार ६३९ पुगेको छ ।

पछिल्ला वर्षहरुमा अनुसन्धानकारी निकाय र नियामक निकायको संख्या क्रमशः वृद्धि हुँदै गएको हो ।

हुलदंगाबाट भएको क्षतिको बीमा दाबी फछ्र्यौट छिटो गर्न प्राधिकरणको निर्देशन Read Previous

हुलदंगाबाट भएको क्षतिको बीमा दाबी फछ्र्यौट छिटो गर्न प्राधिकरणको निर्देशन

चैत २५ गतेदेखि ५० लाख कित्ता ऋणपत्र बिक्री गर्दै एनआइसी एशिया बैंक Read Next

चैत २५ गतेदेखि ५० लाख कित्ता ऋणपत्र बिक्री गर्दै एनआइसी एशिया बैंक