काठमाडौं । रक्सौल–काठमाडौं रेलमार्गको विस्तृत परियोजना प्रतिवेदन (डीपीआर) निर्माण अन्तिम चरणमा रहेको छ । १३५.८८६ किलोमिटर सडकमा रेल निर्माणका लागि भारतले प्रारम्भिक इन्जिनियरिङ तथा ट्राफिक सर्वेक्षणको रिपोर्ट तयार पारिसकेको छ ।
फाइनल लोकेसन सर्भेको काम सम्पन्न गरिसकेकाले उक्त कम्पनीले डीपीआर निर्माणका केही माइनर काम पूरा गरेर आगामी असोज महिनाभित्र पेस गर्ने योजना रहेको नेपाल रेलवे कम्पनीका इन्जिनीयर रवीन्द्र शाहले बताए ।
उनले उक्त कम्पनीले डीपीआर पेस गरेपछि मुआब्जाको काम सुरू गरिने बताए । मुआब्जापछि भारतीय कम्पनीले नै यो रेलमार्ग निर्माण गर्ने तयारी रहेको उनले बताए ।
‘यस खण्डमा फाइनल लोकेसन सर्भे र रेलमार्गको डीपीआरमा केही माइनर कामहरू बाँकी छ , त्यती पूरा हुना साथ यही सेप्टेम्बरभित्र बुझाउने कुरा छ,’ शाहले चाणक्य पोष्टसँग भने ।
रक्सौल–निजगढ–सिखरपुर–सिस्नेरी–साथीखेल–काठमाडौं खण्डमा रेलमार्ग निर्माण भारतले गर्ने भएको छ । .२०७६ भदौ १५ गते रक्सौल–काठमाडौं रेलमार्गको प्रारम्भिक सम्भाव्यता अध्ययनका लागि नेपाल र भारतबीच समझदारीपत्रमा हस्ताक्षर भएको थियो ।
भारतीय रेल्वेको प्रारम्भिक सम्भाव्यता अध्ययनका लागि भारतीय रेल्वेका कन्सल्ट्यान्टहरू नेपाल आएका थिए । भारतले समझदारीपत्र हस्ताक्षर हुनु अघि नै २०७५ को जेठ २५ गतेबाटै अध्ययन सुरू गरिसकेको थियो ।
रेलमार्गको प्रारम्भिक इन्जिनीयरिङ तथा ट्राफिक सर्वेक्षणको रिपोर्ट भारतले नेपाललाई दिइसकेको छ । उक्त रिपोर्ट भारतीय कम्पनी कोंकण रेलवे कर्पोरेसन लिमिटेड –केआरसीएल)ले तयार पारेको थियो ।
उक्त प्रारम्भिक रिपोर्टअनुसार प्रस्तावित रक्सौल–काठमाडौं रेलमार्गको लम्बाइ १३६ किलोमिटर हुने छ । यो रेलमार्ग निजगढ हुँदै खोकनासम्म बनाउन प्रस्ताव गरिएको छ ।
भारतले यो रेलमार्ग ब्रोडगेजमा बनाउने गरी प्रारम्भिक रिपोर्ट तयारी पारेको थियो । नेपालले भने यो रेलमार्गलाई स्टान्डर्ड गेजमा बनाइदिन आग्रह गर्दै आएको छ ।
प्रस्तावित रेलमार्गमा ४५ किलोमिटर खण्डमा सुरूङ रहने भएको छ । ४५ किलोमिटर सुरूङभित्रै रेलमार्ग बनाउनुपर्ने छ । विभिन्न स्थानमा साना ठूला गरी करिब ३५ वटा पुल पनि बनाउनुपर्ने देखिएको रेल विभागका सूचना अधिकारी अमन चित्रकारले बताए ।
यो प्रतिवेदन तयार हुनुअघि भारतीय कम्पनीले नेपाललाई दुई रुटको विकल्प दिएको थियो । १९० किलोमिटर र १३५ किलोमिटरको रेलमार्गमध्ये एक विकल्पमा यो रेलमार्ग तयार गर्न सकिने भन्दै भारतीय पक्षले एउटा छनोट गर्न भनेको थियो ।
१३५ किलोमिटरमा छोट्याएर निर्माण गर्दा भविष्यमा केही समस्या आउन सक्ने जानकारी भारतीय प्राविधिकले दिएका थिए । १९० किलोमिटर र १४० किलोटिरमा बनेको रेलमार्गमा गुड्ने रेल लगभग एउटै समयमा काठमाडौं ओहोर–दोहोर गर्न सक्ने भरतीय पक्षको भनाइ थियो । नेपालले भने रेलमार्गको लम्बाई पनि छोटो हुनुपर्ने र प्राविधिक हिसाबले लाभदायी पनि हुनुपर्ने बताएको थियो ।
नेपालले भविष्यमा मर्मत सम्भार र सञ्चालन गर्न सबैभन्दा सजिलो हुने विकल्पमा नै रेलमार्गको नक्सांकन गर्न भारतलाई भनेको थियो । त्यसकै आधारमा १३५ किलोमिटरमै रेलमार्ग बनाउने गरी भारतीय कम्पनीले प्रतिवेदन दिएको हो ।
